ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਲਈ ਸਰੋਤ ਵੇਖੋ

[[File:CollageFisica.jpg|300px|thumb|ਭੌਤਿਕੀ ਵਰਤਾਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਵਿਭਿੰਨ ਉਦਾਹਰਨਾਂ]]

'''ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ''' ({{lang-grc|φυσική (ἐπιστήμη)|phusikḗ (epistḗmē)|ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਗਿਆਨ}}, {{lang|grc|φύσις}} ''phúsis'' "ਕੁਦਰਤ"<ref name="etymonline-physics">{{cite web |title=physics |url=http://www.etymonline.com/index.php?term=physics&allowed_in_frame=0 |work=[[Online Etymology Dictionary]] |accessdate=2016-11-01}}</ref><ref name="etymonline-physic">{{cite web |title=physic |url=http://www.etymonline.com/index.php?term=physic&allowed_in_frame=0 |work=[[Online Etymology Dictionary]] |accessdate=2016-11-01}}</ref><ref name="LSJ">{{LSJ|fu/sis|φύσις}}, {{LSJ|fusiko/s|φυσική}}, {{LSJ|e)pisth/mh|ἐπιστήμη|ref}}</ref>) ਉਹ [[ਕੁਦਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨ]] ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ [[ਪਦਾਰਥ]] ਦਾ ਅਧਿਐਨ<ref name="feynmanleightonsands1963-atomic">
''[[ਦੂਜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ, ਫੇਨਮੈਨ ਲੈਕਚਰਜ਼ ਔਨ ਫਿਜ਼ਿਕਸ]]''ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, [[ਰਿਚਰਡ ਫੇਨਮੈਨ]] ਸਿੰਗਲ ਸਭ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਵਧਣ ਫੁੱਲਣ ਵਾਲੇ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਸੰਕਲਪ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ [[ਐਟੌਮਿਕ ਥਿਊਰੀ|ਐਟੌਮਿਕ ਪਰਿਕਲਪਨਾ]] ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਕਿ: "ਜੇਕਰ, ਕਿਸੇ ਉਥਕ-ਪੁਥਲ ਵਿੱਚ, ਸਾਰੀ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇੱਕ ਵਾਕ ਬਚਾ ਲਓ [...] ਕਿਹੜੀ ਸਟੇਟਮੈਂਟ ਕੁੱਝ ਕੁ ਸ਼ਬਦਾੰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ ਰੱਖ ਸਕਦੀ ਹੋਵੇਗੀ? ਮੇਰਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਇਹ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ [...] ਕਿ ''ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਐਟਮਾਂ ਦੀਆਂ ਬਣੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ – ਜੋ ਅਜਿਹੇ ਛੋਟੇ ਕਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਆਲੇ ਦੁਆਲ਼ੇ ਨਿਰੰਤਰ ਗਤੀ ਵਿੱਚ ਸਫਰ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਓਦੋਂ ਖਿੱਚਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਦੂਰੀ ਤੇ ਵੱਖਰੇ ਹੋਣ, ਪਰ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਵਿੱਚ ਸਮਾ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਰਾਂ ਧੱਕਦੇ ਹਨ'' ..." {{harv|Feynman|Leighton|Sands|1963|p=I-2}}</ref> ਅਤੇ ਇਸਦੀ [[ਗਤੀ (ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ)|ਗਤੀ]] ਅਤੇ [[ਐਨਰਜੀ]] ਅਤੇ [[ਫੋਰਸ]] ਵਰਗੇ ਸਬੰਧਤ ਸੰਕਲਪਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ [[ਸਪੇਸਟਾਈਮ]] ਰਾਹੀਂ ਇਸਦਾ ਵਰਤਾਓ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ।<ref name="maxwell1878-physicalscience">"ਭੌਤਿਕੀ ਵਿਗਿਆਨ ਗਿਆਨ ਦਾ ਉਹ ਵਿਭਾਗ ਹੈ ਜੋ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਹੈ, ਜਾਂ, ਦੂਜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ, ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਨਿਯਮਿਤ ਲੜੀਕ੍ਰਮ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।" {{harv|Maxwell|1878|p=9}}</ref> ਸਭ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਬੁਨਿਆਦੀ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ, ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਵ ਇਹ ਸਮਝਣਾ ਹੈ ਕਿ [[ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ]] ਕਿਵੇਂ ਵਰਤਾਓ ਕਰਦਾ ਹੈ।{{efn|ਸ਼ਬਦ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਭੌਤਿਕੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹੋਂਦ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀ ਹਰੇਕ ਚੀਜ਼ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ: ਸਪੇਸ ਅਤੇ ਟਾਈਮ ਦੀ ਸੰਪੂਰਣਤਾ, ਪਦਾਰਥ ਦੀਆਂ ਸਭ ਕਿਸਮਾਂ, ਐਨਰਜੀ ਅਤੇ ਮੋਮੈਂਟਮ, ਅਤੇ ਭੌਤਿਕੀ ਨਿਯਮ ਅਤੇ ਸਥਿਰਾਂਕ ਜੋ ਭੌਤਿਕੀ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤ੍ਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਫੇਰ ਵੀ, ਸ਼ਬਦ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਜਰਾ ਵੱਖਰੇ ਸੰਦ੍ਰਭਿਕ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ [[ਕੌਸਮੌਸ]] ਜਾਂ [[ਸੰਸਾਰ (ਸੰਸਾਰ)|ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਸੰਸਾਰ]] ਵਰਗੇ ਸੰਕਲਪਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।}}<ref name="youngfreedman2014p1">"ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਗਿਆਨਾਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਬੁਨਿਆਦੀ ਵਿਗਿਆਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹੈ। ਸਾਰੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਵਰਤਦੇ ਹਨ, ਜਿਹਨਾੰ ਵਿੱਚ ਕੈਮਿਸਟ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ ਜੋ ਮੌਲੀਕਿਊਲਾਂ ਦੀ ਬਣਤਰ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਪੇਲਔਂਟੌਲੌਜਿਸਟ (ਜੀਵਾਸ਼ਮ ਵਿਗਿਆਨੀ) ਜੋ ਇਹ ਪੁਨਰ-ਬਣਤਰ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਡਾਈਨਾਸੋਰ ਕਿਵੇਂ ਤੁਰਦੇ ਸਨ, ਅਤੇ ਕਲਾਈਮੈਟੌਲੌਜਿਸਟ ਜੋ ਇਹ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਨਸਾਨੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਾਤਾਵਰਨ ਅਤੇ ਸਾਗਰਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਸਾਰੀ ਇੰਜਨਿਅਰਿੰਗ ਅਤੇ ਟੈਕਨੌਲੌਜੀ ਦੀ ਬੁਨਿਆਦ ਹਨ। ਕੋਈ ਇੰਜਨਿਅਰ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਸਮਝੇ ਬਗੈਰ ਇੱਕ ਅੰਤਰ-ਗ੍ਰਹਿ ਸਪੇਸਕ੍ਰਾਫਟ, ਕੋਈ ਫਲੈਟ ਸਕਰੀਨ ਟੀਵੀ ਡਿਜਾਈਨ ਜਾਂ ਚੰਗੇਰੀ ਚੂਹੇਦਾਨੀ ਤੱਕ ਬਣਾਉਣੀ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਿਆ। (...) ਤੁਸੀਂ ਦੇਖ ਸਕੋਗੇ ਕਿ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ, ਸਾਡੇ ਸੰਸਾਰ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੇ ਸਵਾਲ ਪ੍ਰਤਿ ਇਨਸਾਨੀ ਬੁੱਧੀ ਦੀ ਇੱਕ ਮੀਲ-ਪੱਥਰ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੈ।{{harvnb|Young|Freedman|2014|p=1}}</ref><ref name="youngfreedman2014p2">"ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਇੱਕ ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਹੈ। ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਵਰਤਾਰਿਆਂ ਦਾ ਨਿਰੀਖਣ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਜਿਹੇ ਨਮੂਨੇ ਖੋਜਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਇਹਨਾਂ ਵਰਤਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਸਬੰਧਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋਣ।"{{harvnb|Young|Freedman|2014|p=2}}</ref><ref name="holzner2003-physics">"Physics is the study of your world and the world and universe around you." {{harv|Holzner|2006|p=7}}</ref>

ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਪੁਰਾਤਨ [[ਅਕੈਡਮਿਕ ਵਿਸ਼ਾ|ਅਕੈਡਮਿਕ ਵਿਸ਼ਿਆਂ]] ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਸ਼ਾਇਦ ਇਸ ਵਿੱਚ [[ਅਸਟ੍ਰੌਨੋਮੀ]] ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਰਾਹੀਂ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਤਨ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref name="krupp2003">{{harvnb|Krupp|2003}}</ref> ਆਖਰੀ ਦੋ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਜਿਆਦਾ ਸਮੇਂ ਤੋਂ, ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ, [[ਕੈਮਿਸਟਰੀ]], [[ਬਾਇਓਲੌਜੀ]], ਅਤੇ [[ਗਣਿਤ]] ਦੀਆਂ ਕੁੱਝ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ [[ਕੁਦਰਤੀ ਫਿਲਾਸਫੀ]] ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਪਰ 17ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ [[ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਇੰਨਕਲਾਬ]] ਦੌਰਾਨ, [[ਕੁਦਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨ]]ਾਂ ਆਪਣੇ ਖੁਦ ਦੇ ਮੁਤਾਬਿਕ ਨਿਰਾਲੇ [[ਰਿਸਰਚ]] ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਤਪੰਨ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।{{efn|[[ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਵਿਧੀ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ|ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਵਿਧੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ]] ਵਿੱਚ [[ਫ੍ਰਾਂਸਿਸ ਬੈਕਨ]] ਦਾ 1620 ਦਾ ''[[ਨੋਵੁਮ ਔਰਗਾਨੁਮ]] ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੀ।<ref name="Cajori1917">{{harvnb|Cajori|1917|pp=48–49}}</ref>}} ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਰਿਸਰਚ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ [[ਅੰਤਰਵਿਸ਼ਾਤਮਿਕ]] ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਦੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ [[ਬਾਇਓਫਿਜ਼ਿਕਸ]] ਅਤੇ [[ਕੁਆਂਟਮ ਕੈਮਿਸਟਰੀ]], ਅਤੇ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਹੱਦਾਂ [[ਡਿਮਾਰਕੇਸ਼ਨ ਸਮੱਸਿਆ|ਠੋਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ]] ਨਹੀਂ ਹਨ। ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਨਵੇੰ ਵਿਚਾਰ ਅਕਸਰ ਹੋਰ ਵਿਗਿਆਨਾਂ ਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਮਕੈਨਿਜ਼ਮਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ<ref name="youngfreedman2014p1" /> ਜਦੋਂ ਗਣਿਤ ਅਤੇ [[ਫਿਲਾਸਫੀ]] ਵਰਗੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਿਸਰਚ ਦੇ ਨਵੇਂ ਰਸਤੇ ਖੁੱਲਦੇ ਹਨ।

'''ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ''' ਜਾਂ ਭੌਤਿਕੀ, ਕੁਦਰਤ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼ਾਖਾ ਹੈ। ਭੌਤਿਕੀ ਨੂੰ ਪਰਿਭਾਸ਼ਤ ਕਰਨਾ ਔਖਾ ਹੈ। ਕੁੱਝ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੇ ਮਤ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਊਰਜਾ ਵਿਸ਼ੇ ਸਬੰਧੀ ਵਿਗਿਆਨ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ [[ਊਰਜਾ]] ਦੇ ਰੂਪਾਂਤਰਣ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਦਾਰਥ ਸਬੰਧਾਂ ਦੀ ਵਿਵੇਚਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਕਿਰਤਕ ਜਗਤ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਅੰਦਰਲੀਆਂ ਪਰਿਕਰਿਆਵਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਥਾਨ, ਕਾਲ, ਰਫ਼ਤਾਰ, ਪਦਾਰਥ, ਬਿਜਲਈ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼, ਵੱਟ ਅਤੇ ਆਵਾਜ਼ ਆਦਿ ਅਨੇਕ ਵਿਸ਼ੇ ਇਸ ਦੇ ਘੇਰੇ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਿਭਾਗ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਸਮੁੱਚੇ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਆਦਰਯੋਗ ਹਨ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਹਰ ਇੱਕ ਅੰਗ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਖੇਤਰ ਵਿਸ਼ਾਲ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਸੀਮਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਔਖਾ ਹੈ। ਸਾਰੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਵਿਸ਼ੇ ਵੱਧ-ਘੱਟ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਅੰਤਰਗਤ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਜਾਂ ਤਾਂ ਸਿੱਧੇ ਹੀ ਭੌਤਿਕੀ ਉੱਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹਨ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਤਥਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਮੂਲ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਦਾ ਜਤਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਅਜਿਹੀਆਂ ਨਵੀਆਂ [[ਟੈਕਨੌਲੌਜੀ|ਤਕਨੀਕਾਂ]] ਵਿੱਚ ਵਿਕਾਸ ਕਰਕੇ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੁੀ ਹੈ ਜੋ ਸਿਧਾਂਤਿਕ ਸਫਲਤਾ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ, [[ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਮੈਗਨੇਟਿਜ਼ਮ]] ਜਾਂ [[ਨਿਊਕਲੀਅਰ ਫਿਜ਼ਿਕਸ]] ਦੀ ਸਮਝ ਵਿੱਚ ਵਿਕਾਸਾਂ ਨੇ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਜਿਹੇ ਨਵੇਂ ਉਤਪਾਦਾਂ ਵੱਲ ਲਿਜਾਂਦਾ ਜਿਹਨਾਂ ਨੇ ਨਾਟਕੀ ਅੰਦਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਅਜਕੱਲ ਦੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਵੇਂ [[ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ]], [[ਕੰਪਿਊਟਰ]], [[ਘਰੇਲੂ ਯੰਤਰ]], ਅਤੇ [[ਨਿਊਕਲੀਅਰ ਹਥਿਆਰ]];<ref name="youngfreedman2014p1" /> [[ਥਰਮੋਡਾਇਨਾਮਿਕਸ]] ਵਿੱਚ ਵਿਕਾਸਾਂ ਨੇ [[ਉਦਯੋਗੀਕਰਨ]] ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵੱਲ ਲਿਜਾਂਦਾ, ਅਤੇ [[ਮਕੈਨਿਕਸ]] ਵਿੱਚ ਵਿਕਾਸਾਂ ਨੇ [[ਕੈਲਕੁਲਸ]] ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦਿੱਤੀ। 
[[ਯੂਨਾਇਟਡ ਨੇਸ਼ਨਜ਼]] ਨੇ 2005 ਨੂੰ [[ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਸੰਸਾਰ ਸਾਲ]] ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ।

ਭੌਤਿਕੀ ਦਾ ਮਹੱਤਵ ਇਸ ਲਈ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ ਕਿ [[ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ]] ਅਤੇ [[ਸ਼ਿਲਪਵਿਗਿਆਨ]] ਦੀ ਜਨਮਦਾਤੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਇਹ ਇਸ ਯੁੱਗ ਦੇ ਸੰਪੂਰਨ ਸਾਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਮੂਲ ਪ੍ਰੇਰਕ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸਨੂੰ [[ਦਰਸ਼ਨ ਸ਼ਾਸਤਰ]] ਦਾ ਅੰਗ ਮੰਨ ਕੇ ਕੁਦਰਤੀ ਦਰਸ਼ਨ ਸ਼ਾਸਤਰ (ਨੈਚੁਰਲ ਫਿਲਾਸਫ਼ੀ) ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ, ਪਰ 1870 ਈਸਵੀ ਦੇ ਲਗਭਗ ਇਸਨੂੰ ਵਰਤਮਾਨ ਨਾਮ ਭੌਤਿਕੀ ਜਾਂ ਫਿਜਿਕਸ ਦੁਆਰਾ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕਰਨ ਲੱਗੇ। ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਇਹ ਵਿਗਿਆਨ ਉੱਨਤੀ ਕਰਦਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਤਾਂ ਇਸ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਵੇਖ ਕੇ, ਅਗਰਗਣਨੀ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਇਸ ਤੋਂ ਅਨੇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਦੀ ਉਤਪੱਤੀ ਹੋਈ, ਜਿਵੇਂ [[ਰਾਸਾਇਣਕ ਭੌਤਿਕੀ]], [[ਤਾਰਾ ਭੌਤਿਕੀ]], [[ਜੀਵ ਭੌਤਿਕੀ]], [[ਭੂਭੌਤਿਕੀ]], [[ਨਾਭਿਕ ਭੌਤਿਕੀ]], [[ਆਕਾਸ਼ੀ ਭੌਤਿਕੀ]] ਆਦਿ।

ਭੌਤਿਕੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸਿਧਾਂਤ ਊਰਜਾ ਸੰਭਾਲ ਦਾ ਨਿਯਮ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪਦਾਰਥ ਦੀ ਊਰਜਾ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਸਥਿਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਮੁਦਾਇ ਦੀਆਂ ਅੰਦਰੂਨੀ ਪ੍ਰਕਰਿਆਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਮਾਤਰਾ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣਾ ਜਾਂ ਵਧਾਉਣਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ। ਊਰਜਾ ਦੇ ਅਨੇਕ ਰੂਪ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਰੂਪਾਂਤਰਣ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਸ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਤਬਦੀਲੀ ਕਰਨਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। [[ਐਲਬਰਟ ਆਈਨਸਟਾਈਨ|ਆਈਨਸਟਾਈਨ]] ਦੇ [[ਸਾਪੇਖਤਾ ਸਿਧਾਂਤ]] ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਪਦਾਰਥ ਨੂੰ ਵੀ ਊਰਜਾ ਵਿੱਚ ਬਦਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਊਰਜਾ ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਪਦਾਰਥ ਸੰਭਾਲ ਦੋਨਾਂ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਦਾ ਸੰਜੋਗ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਸਿਧਾਂਤ ਦੇ ਦੁਆਰਾ ਭੌਤਿਕੀ ਅਤੇ ਰਸਾਇਣ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਜੁੜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

== ਇਤਿਹਾਸ ==

=== ਪੁਰਾਤਨ ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨ ===
[[File:Senenmut-Grab.JPG|thumb|right|ਪੁਰਾਤਨ [[ਇਜਿਪਟੀਅਨ ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨ]] ਸਮਾਰਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਪਸ਼ਟ ਸਮਾਰਕ ਹੈ ਜਿਵੇਂ [[ਇਜਿਪਟ ਦੇ ਅਠਾਹਰਵੇਂ ਰਾਜਵੰਸ਼]] ਤੋਂ [[ਸੇਨਮਤ ਕਬਰ ਦੀ ਖਗੋਲਾਤਮਿਕ ਸੀਲਿੰਗ|ਸੇਨਮੁਤ ਦੀ ਕਬਰ ਦੀ ਛੱਤ]]]]

[[ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨ]] ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ [[ਕੁਦਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨ]] ਹੈ। 3000 BCE ਤੋਂ ਪਰੇ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸੱਭਿਅਤਾਵਾਂ, ਜਿਵੇਂ [[ਸੁਮਾਰ]]ੀਅਨ, [[ਪੁਰਾਤਨ ਇਜਿਪਟ]]ੀਅਨ, ਅਤੇ [[ਇੰਦੁਸ ਵੈੱਲੀ ਸੱਭਿਅਤਾ]], ਸਭ ਇੱਕ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਗਿਆਨ ਰੱਖਦੀਆਂ ਸਨ ਅਤੇ [[ਸੂਰਜ]], [[ਚੰਦਰਮਾ]], ਅਤੇ [[ਤਾਰਾ|ਤਾਰਿਆਂ]] ਦੀਆਂ ਗਤੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸਮਝ ਰੱਖਦੀਆਂ ਸਨ। ਤਾਰੇ ਅਤੇ ਗ੍ਰਹਿ ਅਕਸਰ ਪੂਜਾ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ।, ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਰੱਬਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਤੁਤ ਕਰਦੇ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂਕਿ ਇਹਨਾਂ ਵਰਤਾਰਿਆਂ ਵਾਸਤੇ ਵਿਆਖਿਆਵਾਂ ਅਕਸਰ ਗੈਰ-ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਅਤੇ ਸਬੂਤਾਂ ਤੋਂ ਸੱਖਣੀਆਂ ਸਨ, ਫੇਰ ਵੀ ਇਹ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਨਿਰੀਖਣ ਬਾਦ ਦੇ ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨ ਵਾਸਤੇ ਬੁਨਿਆਦ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਬਣੇ।<ref name="krupp2003"/>

==ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ==
{{Portal|Physics|Cosmology}}
{{Wikipedia books}}

{{Col-begin}}{{Col-break}}
;ਸਰਵ ਸਧਾਰਨ
* [[ਕਲਾਸੀਕਲ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਸ਼ਬਦਕੋਸ਼]]
* [[ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਸ਼ਬਦਕੋਸ਼]]
* [[ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਲੇਖਾਂ ਦੀ ਅੰਤਿਕਾ]]
* [[ਬੁਨਿਆਦੀ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਫਾਰਮੂਲਿਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ]]
* [[ਬੁਨਿਆਦੀ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਫਾਰਮੂਲੇ]]
* [[ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ]]
* [[ਭੌਤਿਕ ਸ਼ਾਸਤਰੀਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ]]
* [[ਮੁੱਢਲੇ ਅਤੇ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਸੰਕਲਪਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ]]
* [[ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਸੀਮਾ]]
* [[ਭੌਤਿਕ ਅਤੇ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕੁਸ਼ਲਤਾ]]
* [[ਗਣਿਤ ਅਤੇ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਸਬੰਧ]]
* [[ਸਿਧਾਂਤਿਕ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਵਿਕਾਸਾਂ ਦੀ ਸਮਾਂਰੇਖਾ]]
* [[ਬੁਨਿਆਦੀ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਖੋਜਾਂ ਦੀ ਸਮਾਂਰੇਖਾ]]

;ਮੁੱਖ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ

* [[ਕਲਾਸੀਕਲ ਮਕੈਨਿਕਸ]]
* [[ਬਿਜਲ-ਚੁੰਬਕਤਾ|ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਮੈਗਨੈਟਿਜ਼ਮ]]
* [[ਅਜੋਕੀ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ|ਮਾਡਰਨ ਫਿਜ਼ਿਕਸ]]
* [[ਔਪਟਿਕਸ]]
* [[ਥਰਮੋਡਾਇਨਾਮਿਕਸ]]

{{Col-break}}

;ਸਬੰਧਤ ਖੇਤਰ

* [[ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨ]]
* [[ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ]]
* [[ਇੰਜਨਿਅਰਿੰਗ]]
* [[ਗਣਿਤ]]
* [[ਵਿਗਿਆਨ]]
* [[ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ]]

;ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਸਹਿੋਯੋਗੀ ਅੰਤਰਵਿਸ਼ਾਤਮਿਕ ਖੇਤਰ
 
* [[ਧਵਨਿ-ਵਿਗਿਆਨ]]
* [[ਜੀਵ-ਭੌਤਿਕੀ]]
* [[ਇਕੌਨੋਫਿਜ਼ਿਕਸ]]
* [[ਭੂ-ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ]]
* [[ਨੈਨੋਤਕਨਾਲੌਜੀ]]
* [[ਨਿਊਰੋਫਿਜ਼ਿਕਸ]]
* [[ਮਨੋ-ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ]]
{{Col-end}}

==ਹਵਾਲੇ==
{{Reflist|30em}}

==ਸੋਮੇ==
<div class="reflist">
* {{cite book
|last=Aaboe
|first=A.
|authorlink=Asger Aaboe
|year=1991
|title=The Cambridge Ancient History
|edition=2nd
|volume=Volume III
|chapter=Mesopotamian Mathematics, Astronomy, and Astrology
|publisher=[[Cambridge University Press]]
|isbn=978-0-521-22717-9
|ref=harv}}
* {{cite web
|last=Allen
|first=D.
|date=10 April 1997
|title=Calculus
|publisher=[[Texas A&M University]]
|url=http://www.math.tamu.edu/~dallen/history/calc1/calc1.html
|accessdate=1 April 2014
|ref=harv
|archive-date=23 ਮਾਰਚ 2021
|archive-url=https://web.archive.org/web/20210323194040/https://www.math.tamu.edu/~dallen/history/calc1/calc1.html
|url-status=dead
}}
* {{Cite book
|last=Ben-Chaim
|first=M.
|year=2004
|title=Experimental Philosophy and the Birth of Empirical Science: Boyle, Locke and Newton
|url=https://archive.org/details/experimentalphil0000benc
|publication-place=Aldershot
|publisher=[[Ashgate Publishing|Ashgate]]
|isbn=0-7546-4091-4
|oclc=53887772 57202497
|ref=harv}}
* {{cite book
|url=https://books.google.com/books?id=e6MEnPOhv7cC&pg=PA2&lpg=PA2#v=onepage&q&f=false
|title=Applied Turbulence Modelling in Marine Waters
|publisher=Springer
|last=Burchard
|first=H.
|year=2002
|isbn=3-540-43795-9
|ref=harv}}
* {{cite journal
|last=Cho
|first=A.
|title=Higgs Boson Makes Its Debut After Decades-Long Search
|journal=Science
|pages=141–143
|volume=337
|date=13 July 2012
|doi=10.1126/science.337.6091.141
|pmid=22798574
|issue=6091
|ref=harv}}
* {{cite book
|title=Ancient Egyptian Science
|volume=Volume 2
|place=Philadelphia
|publisher=[[American Philosophical Society]]
|last=Clagett
|first=M.
|year=1995
|ref=harv}}
* {{cite journal
|last=Cohen
|first=M.L.
|title=Fifty Years of Condensed Matter Physics
|journal=Physical Review Letters
|year=2008
|volume=101
|issue=5
|pages=25001–25006
|doi=10.1103/PhysRevLett.101.250001
|url=http://prl.aps.org/edannounce/PhysRevLett.101.250001
|bibcode = 2008PhRvL.101y0001C
|ref=harv}}
* {{cite arXiv
|last=DØ Collaboration
|first=584 co-authors
|authorlink=DØ experiment
|title=Direct observation of the strange 'b' baryon <math>\Xi_{b}^{-}</math>
|date=12 June 2007
|arxiv=0706.1690v2
|class=hep-ex
|version=
|ref=harv}}
* {{cite book
|url=http://www.getcited.org/pub/102471397
|last=Dijksterhuis
|first=E.J.
|title=The mechanization of the world picture: Pythagoras to Newton
|publisher=[[Princeton University Press]]
|location=[[Princeton, New Jersey]]
|year=1986
|isbn=978-0-691-08403-9
|ref=harv
|access-date=2016-02-03
|archive-date=2011-08-05
|archive-url=https://web.archive.org/web/20110805141040/http://www.getcited.org/pub/102471397
|dead-url=yes
}}
* {{cite web
|last=DONUT
|authorlink=DONUT
|title=The Standard Model
|publisher=[[Fermilab]]
|date=29 June 2001
|url=http://www-donut.fnal.gov/web_pages/standardmodelpg/TheStandardModel.html
|accessdate=1 April 2014
|ref=harv}}
* {{cite book
|last1=Feynman
|first1=R.P.
|author1link=Richard Feynman
|last2=Leighton
|first2=R.B.
|last3=Sands
|first3=M.
|year=1963
|title=[[The Feynman Lectures on Physics]]
|volume=1
|isbn=0-201-02116-1
|ref=harv}}
* {{cite book
|last=Feynman
|first=R.P.
|authorlink=Richard Feynman
|title=[[The Character of Physical Law]]
|year=1965
|isbn=0-262-56003-8
|ref=harv}}
* {{cite book
|last=Godfrey-Smith
|first=P.
|year=2003
|title=Theory and Reality: An Introduction to the Philosophy of Science
|isbn=0-226-30063-3
|ref=harv}}
* {{cite journal
|last=Goldstein
|first=S.
|title=Fluid Mechanics in the First Half of this Century
|journal=Annual Reviews in Fluid Mechanics
|year=1969
|volume=1
|pages=1–28
|doi=10.1146/annurev.fl.01.010169.000245
|bibcode = 1969AnRFM...1....1G
|ref=harv}}
* {{cite book
|last1=Gribbin
|first1=J.R.
|last2=Gribbin
|first2=M.
|last3=Gribbin
|first3=J.
|title=Q is for Quantum: An Encyclopedia of Particle Physics
|url=https://books.google.com/books?id=WzwbAQAAIAAJ
|year=1998
|publisher=[[Free Press (publisher)|Free Press]]
|isbn=978-0-684-85578-3
|ref=harv}}
* {{cite journal
|last=Grupen
|first=Klaus
|title=Instrumentation in Elementary Particle Physics: VIII ICFA School
|journal=AIP Conference Proceedings
|date=10 Jul 1999
|volume=536
|pages=3–34
|doi=10.1063/1.1361756
|arxiv=physics/9906063
|ref=harv}}
* {{cite book
|last=Guicciardini
|first=N.
|year=1999
|title=Reading the Principia: The Debate on Newton's Methods for Natural Philosophy from 1687 to 1736
|url=https://archive.org/details/readingprincipia0000guic
|location=New York
|publisher=[[Cambridge University Press]]
|ref=harv}}
* {{cite book
|last=Halpern
|first=P.
|title=Collider: The Search for the World's Smallest Particles
|url=https://books.google.com/books?id=JAxLVY96sqsC
|year=2010
|publisher=[[John Wiley & Sons]]
|isbn=978-0-470-64391-4
|ref=harv}}
* {{cite book
|last1=Hawking
|first1=S.
|author1link=Stephen Hawking
|last2=Penrose
|first2=R.
|author2link=Roger Penrose
|year=1996
|title=[[The Nature of Space and Time]]
|isbn=0-691-05084-8
|ref=harv}}
* {{cite book
|last=Holzner
|first=S.
|year=2006
|title=Physics for Dummies
|url=http://www.amazon.com/gp/reader/0764554336
|publisher=[[John Wiley & Sons]]
|quote=Physics is the study of your world and the world and universe around you.
|isbn=0-470-61841-8
|ref=harv}}
* {{cite book
|last=Honderich
|first=T. (editor)
|title=[[The Oxford Companion to Philosophy]]
|year=1995
|publisher=[[Oxford University Press]]
|location=Oxford
|isbn=0-19-866132-0
|edition=1
|pages=[https://archive.org/details/oxfordcompaniont00hond/page/474 474]–476
|ref=harv}}
* {{cite book
|last=Kellert
|first=S.H.
|title=In the Wake of Chaos: Unpredictable Order in Dynamical Systems
|url=https://archive.org/details/inwakeofchaosunp0000kell
|publisher=[[University of Chicago Press]]
|year=1993
|isbn=0-226-42976-8
|ref=harv}}
* {{cite news
|last=Kerr
|first=R.A.
|title=Tying Up the Solar System With a Ribbon of Charged Particles
|url=http://www.sciencemag.org/cgi/content/summary/sci;326/5951/350-a?maxtoshow=&HITS=10&hits=10&RESULTFORMAT=&fulltext=IBEX&searchid=1&FIRSTINDEX=0&issue=5951&resourcetype=HWCIT
|work=Science
|date=16 October 2009
|volume=326
|issue=5951
|pages=350–351
|accessdate=27 November 2009
|ref=harv}}
* {{Cite book
|last=Krupp
|first=E.C.
|year=2003
|title=Echoes of the Ancient Skies: The Astronomy of Lost Civilizations
|publisher=[[Dover Publications]]
|isbn=0-486-42882-6
|url=https://books.google.com/books?id=7rMAJ87WTF0C
|accessdate=31 March 2014
|ref=harv}}
* {{cite book
|last=Laplace
|first=P.S.
|authorlink=Pierre-Simon Laplace
|others=Translated from the 6th French edition by Truscott, F.W. and Emory, F.L.
|year=1951
|title=A Philosophical Essay on Probabilities
|location=New York
|publisher=[[Dover Publications]]
|ref=harv}}
* {{cite journal
|last=Leggett
|first=A.J.
|title=Superfluidity
|journal=Reviews of Modern Physics
|year=1999
|volume=71
|issue=2
|pages=S318–S323
|doi=10.1103/RevModPhys.71.S318
|bibcode = 1999RvMPS..71..318L
|ref=harv}}
* {{cite journal
|last=Levy
|first=B.G.
|title=Cornell, Ketterle, and Wieman Share Nobel Prize for Bose-Einstein Condensates
|journal=Physics Today
|date=December 2001
|page=14
|doi=10.1063/1.1445529
|url=http://physicstoday.org/journals/doc/PHTOAD-ft/vol_54/iss_12/14_1.shtml?bypassSSO=1
|volume=54
|issue=12
|bibcode=2001PhT....54l..14L
|ref=harv
|access-date=2016-02-03
|archive-date=2016-05-15
|archive-url=http://arquivo.pt/wayback/20160515100141/http://physicstoday.org/journals/doc/PHTOAD-ft/vol_54/iss_12/14_1.shtml?bypassSSO=1
|dead-url=yes
}}
* {{cite book
|title=Early Greek Science: Thales to Aristotle
|url=https://archive.org/details/earlygreekscienc00gerl
|last=Lloyd
|first=G.E.R.
|authorlink=G. E. R. Lloyd
|publisher=[[Chatto and Windus]]; [[W. W. Norton & Company]]
|location=London; New York
|year=1970
|isbn=0-393-00583-6
|ref=harv}}
* {{cite book
|last=Mattis
|first=D.C.
|title=The Theory of Magnetism Made Simple
|url=https://books.google.com/books?id=VkNBAQAAIAAJ
|year=2006
|publisher=[[World Scientific]]
|isbn=978-981-238-579-6
|ref=harv}}
* {{cite book
|last=Maxwell
|first=J.C.
|authorlink=James Clerk Maxwell
|year=1878
|title=Matter and Motion
|url=https://books.google.com/?id=noRgWP0_UZ8C&printsec=titlepage&dq=matter+and+motion
|publisher=D. Van Nostrand
|isbn=0-486-66895-9
|ref=harv}}
* {{cite book
|last=Moore
|first=J.T.
|title=Chemistry For Dummies
|url=https://books.google.com/books?id=TRuP-BbS9xoC
|edition=2
|year=2011
|publisher=[[John Wiley & Sons]]
|isbn=978-1-118-00730-3
|ref=harv}}
* {{cite book
|url=http://www.nap.edu/openbook.php?record_id=5869&page=161
|title=Technology for the United States Navy and Marine Corps, 2000-2035 Becoming a 21st-Century Force: Volume 9: Modeling and Simulation
|publisher=[[The National Academies Press]]
|last1=National Research Council
|author1link=United States National Research Council
|last2=Committee on Technology for Future Naval Forces
|year=1997
|location=Washington, DC
|isbn=978-0-309-05928-2
|ref=harv}}
* {{cite web
|last1=O'Connor
|first1=J.J.
|last2=Robertson
|first2=E.F.
|author2link=Edmund F. Robertson
|title=Special Relativity
|work=[[MacTutor History of Mathematics archive]]
|publisher=[[University of St Andrews]]
|date=February 1996a
|url=http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/HistTopics/Special_relativity.html
|accessdate=1 April 2014
|ref=harv}}
* {{cite web
|last1=O'Connor
|first1=J.J.
|last2=Robertson
|first2=E.F.
|author2link=Edmund F. Robertson
|title=A History of Quantum Mechanics
|work=[[MacTutor History of Mathematics archive]]
|publisher=[[University of St Andrews]]
|date=May 1996b
|url=http://www-groups.dcs.st-and.ac.uk/~history/HistTopics/The_Quantum_age_begins.html
|accessdate=1 April 2014
|ref=harv
|archive-date=28 ਅਕਤੂਬਰ 2019
|archive-url=https://web.archive.org/web/20191028220722/http://www-groups.dcs.st-and.ac.uk/~history/HistTopics/The_Quantum_age_begins.html
|dead-url=yes
}}
* {{cite book
|last=Oerter
|first=R.
|title=The Theory of Almost Everything: The Standard Model, the Unsung Triumph of Modern Physics
|url=https://books.google.com/books?id=1KHuAAAAMAAJ
|year=2006
|publisher=[[Pi Press]]
|isbn=978-0-13-236678-6
|ref=harv}}
* {{cite book
|last1=Penrose
|first1=R.
|author1link=Roger Penrose
|last2=Shimony
|first2=A.
|last3=Cartwright
|first3=N.
|last4=Hawking
|first4=S.
|author4link=Stephen Hawking
|title=[[The Large, the Small and the Human Mind]]
|publisher=[[Cambridge University Press]]
|year=1997
|isbn=0-521-78572-3
|ref=harv}}
* {{cite book
|last=Penrose
|first=R.
|authorlink=Roger Penrose
|title=[[The Road to Reality]]
|year=2004
|isbn=0-679-45443-8
|ref=harv}}
* {{cite book
|last=Rosenberg
|first=Alex
|title=Philosophy of Science
|publisher=[[Routledge]]
|year=2006
|isbn=0-415-34317-8
|ref=harv}}
* {{cite book
|last=Schrödinger
|first=E.
|title=My View of the World
|publisher=Ox Bow Press
|year=1983
|isbn=0-918024-30-7
|ref=harv}}
* {{cite book
|last=Schrödinger
|first=E.
|title=The Interpretation of Quantum Mechanics
|publisher=Ox Bow Press
|year=1995
|isbn=1-881987-09-4
|ref=harv}}
* {{cite book
|last=Singer
|first=C.
|title=A Short History of Science to the 19th Century
|publisher=Streeter Press
|year=2008
|ref=harv}}
* {{cite journal
|last1=Stajic
|first1=Jelena
|last2=Coontz
|first2=R.
|last3=Osborne
|first3=I.
|title=Happy 100th, Superconductivity!
|url=https://archive.org/details/sim_science_2011-04-08_332_6026/page/189
|journal=Science
|date=8 April 2011
|volume=332
|issue=6026
|page=189
|doi=10.1126/science.332.6026.189
|bibcode = 2011Sci...332..189S
|ref=harv}}
* {{cite book
|last1=Taylor
|first1=P.L.
|last2=Heinonen
|first2=O.
|title=A Quantum Approach to Condensed Matter Physics
|url=https://books.google.com/books?id=hyx6BjEX4U8C
|year=2002
|publisher=[[Cambridge University Press]]
|isbn=978-0-521-77827-5
|ref=harv}}
* {{cite book
|last=Thurston
|first=H.
|title=Early Astronomy
|url=https://archive.org/details/earlyastronomy0000thur
|year=1994
|publisher=Springer
|ref=harv}}
* {{cite book
|last=Toraldo Di Francia
|first=G.
|title=The Investigation of the Physical World
|year=1976
|isbn=0-521-29925-X
|ref=harv}}
* {{cite web
|last=Walsh
|first=K.M.
|title=Plotting the Future for Computing in High-Energy and Nuclear Physics
|url=http://www.bnl.gov/newsroom/news.php?a=23098
|publisher=[[Brookhaven National Laboratory]]
|accessdate=18 October 2012
|date=1 June 2012
|ref=harv}}
* {{cite book
|last1=Young
|first1=H.D.
|last2=Freedman
|first2=R.A.
|year=2014
|edition=13th
|title=[[University Physics|Sears and Zemansky's University Physics with Modern Physics Technology Update]]
|publisher=[[Pearson Education]]
|isbn=978-1-29202-063-1
|ref=harv}}
</div>

==ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ==
{{Wiktionary|ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ}}
{{Wikibooks|ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ}}
{{Wikibooks|ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਅਧਿਐਨ ਮਾਰਗ ਦਰਸ਼ਕ}}
{{Wikibooks|FHSST ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ}}
{{Wikisource portal|ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ}}
{{Wikiversity|Category:ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ|ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ}}

'''ਸਰਵ ਸਧਾਰਨ'''
<!--Please do not post more links here, they will be taken down as link spam!!-->
* [http://www.scholarpedia.org/article/Encyclopedia_of_physics Encyclopedia of Physics] at [[Scholarpedia]]
* de Haas, Paul, {{Wayback|url=http://home.tiscali.nl/physis/HistoricPaper/|title=Historic Papers in Physics (20th Century)|date=20090826083339}}
* [http://www.physicscentral.com/ PhysicsCentral] – Web portal run by the [http://www.aps.org/ American Physical Society]
* [http://www.physics.org/ Physics.org] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040902123039/http://physics.org/ |date=2004-09-02 }} – Web portal run by the [http://www.iop.org/ Institute of Physics] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190521010833/http://www.iop.org/ |date=2019-05-21 }}
* [http://musr.physics.ubc.ca/~jess/hr/skept/ ''The Skeptic's Guide to Physics''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160207124645/http://musr.physics.ubc.ca/~jess/hr/skept/ |date=2016-02-07 }}
* [http://math.ucr.edu/home/baez/physics/ Usenet Physics FAQ] – A FAQ compiled by sci.physics and other physics newsgroups
* [http://nobelprize.org/nobel_prizes/physics/ Website of the Nobel Prize in physics]
* [http://scienceworld.wolfram.com/physics/ World of Physics] An online encyclopedic dictionary of physics
* [http://www.nature.com/naturephysics ''Nature'': Physics]
* [http://physics.aps.org/ Physics] announced 17 July 2008 by the [[American Physical Society]]
* {{dmoz|/Science/Physics/Publications/|Physics/Publications}}
* [http://physicsworld.com/ Physicsworld.com] – News website from [http://publishing.iop.org/ Institute of Physics Publishing] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120712050838/http://publishing.iop.org/ |date=2012-07-12 }}
* [http://physlib.com/ Physics Central] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130624055123/http://physlib.com/ |date=2013-06-24 }} – includes articles on astronomy, particle physics, and mathematics.
* [http://www.vega.org.uk/ The Vega Science Trust] – science videos, including physics
* [https://archive.org/details/JustinMorganPhysicsLightningTour/ Video: Physics "Lightning" Tour with Justin Morgan]
* [http://www.learner.org/resources/series42.html 52-part video course: The Mechanical Universe...and Beyond] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130322020457/http://www.learner.org/resources/series42.html |date=2013-03-22 }} Note: also available at [https://video.google.com/videoplay?docid=-6774539130229106025 01 – Introduction] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121027101214/http://video.google.com/videoplay?docid=-6774539130229106025 |date=2012-10-27 }} at [[Google Videos]]
* [http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/Hbase/hframe.html HyperPhysics website] – [[HyperPhysics]], a physics and astronomy mind-map from [[Georgia State University]]

'''ਸੰਸਥਾਵਾਂ'''
* [http://www.aip.org/index.html AIP.org] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20041012041319/http://www.aip.org/index.html |date=2004-10-12 }} – Website of the [[American Institute of Physics]]
* [http://www.aps.org/ APS.org] – Website of the [[American Physical Society]]
* [http://www.iop.org/ IOP.org] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190521010833/http://www.iop.org/ |date=2019-05-21 }} – Website of the [[Institute of Physics]]
* [http://planetphysics.org/ PlanetPhysics.org] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090225121156/http://planetphysics.org/ |date=2009-02-25 }}
* [http://www.royalsoc.ac.uk/ Royal Society] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050604075524/http://www.royalsoc.ac.uk/ |date=2005-06-04 }} – Although not exclusively a physics institution, it has a strong history of physics
* [http://www.spsnational.org/ SPS National] – Website of the [[Society of Physics Students]]

{{ਕੁਦਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨ}}

[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਗਿਆਨ]]
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ]]